Interview met Ellen Dreezens

Op een warme zomermiddag in Juli sprak ik Ellen Dreezens op het terras over haar boeken die ze gaat uitbrengen: het Doorleefboek & het Meeleefboek*. Dit zijn boeken over rouw voor kinderen in de basisschoolleeftijd en hun hulp-volwassene. Vol enthousiasme vertelt Ellen hoe ze op een ochtend wakker werd met het idee: “Ik moet een boek schrijven”.

Er bestaat al van alles aan boeken over rouw, ook voor kinderen. Er zijn prentenboeken, er zijn werkboeken en er zijn informatieve boeken voor volwassenen, maar een combinatie van boeken voor kind en volwassene dat was er nog niet. In het Doorleefboek staan verhalen over dieren die verschillende soorten van rouw ervaren. Ieder dier kan een andere herkenning oproepen bij kinderen die kampen met verlies. Niet enkel ervaringen met de dood veroorzaken rouw. Ook een verhuizing of echtscheiding kunnen gevoelens van rouw met zich meebrengen. Of het verlies van gezondheid. Juist wanneer je je anders voelt dan de rest, om wat voor reden dan ook, kan men pijn en verdriet ervaren.

(*Deze boeken zijn niet afzonderlijk te koop. Wanneer je er een bestelt krijg je ze alle twee.)

Waar komt deze drang voor een boek vandaan?

Ellen is zelf jong wees geworden. Ze verloor haar moeder toen ze vier jaar oud was en zeventien jaar later verloor ze haar vader. Gelukkig heeft Ellen plekken gekend waar ze zichzelf kon zijn, buiten haar eigen thuis. Een huis waar ze altijd welkom was en wist waar de koekjes lagen. Dit heeft haar veel steun gegeven waar ze nu nog de vruchten van plukt. Want ze kan vanuit haar eigen ervaring heel goed een luisterend oor zijn voor wie het nodig heeft. Ze werkt als coach en merkt dat, wie ze ook begeleidt, het altijd gaat over pijn en verlies. Ze besloot zich hierin te specialiseren.

Hulp-volwassene

Ellen vertelde dat de keuzes die kinderen maken die een verlies hebben meegemaakt te maken hebben met hoe ze veiligheid bij anderen hebben ervaren tijdens de rouw. Hoe zij met hun gedachtes en gevoelens bij iemand terecht hebben gekund maakt dat ze kunnen kiezen tussen ‘goed en slecht’.
Ellen vertelde dat, hoe een kind door een periode van rouw komt, afhangt van hoe veilig het zich in deze periode voelt bij de mensen om zich heen. Een kind heeft tijd en ruimte nodig om te kunnen rouwen, maar ook een luisterend oor en lichamelijke warmte. Hoe veiliger het kind zich voelt, hoe meer het zijn of haar gedachten en gevoelens kan delen. Hierdoor snapt een kind beter waar het doorheen gaat.

Een verlies dat een kind raakt, dat raakt je als ouder ook. Als ouder kan het dan moeilijk zijn om, tegelijk met je eigen verdriet, je kind goed te ondersteunen. Een hulp-volwassene kan daarin extra hulp bieden, door de ouder te helpen het kind op te vangen. Andersom willen kinderen hun ouders beschermen; zij vertellen of delen veel emoties en zaken niet, omdat ze intuïtief weten dat ze daarmee hun ouder(s) pijn zullen doen. Dit kunnen ze soms beter kwijt bij iemand die iets verder van het verlies af staat.
Ellen zei tegen me: “Ik hoorde ooit het beste relatie advies: -Je moet niet denken dat je alles bij je partner kunt vinden.- Dit werkt ook zo voor kinderen; ze hoeven niet alleen hun ouders om zich heen te hebben. Zeker niet wanneer ze kampen met verlies. Ouders mogen begrijpen dat ze niet de enige opvoeder hoeven zijn in het leven van hun kind. Anderen kunnen belangrijke bijdragen leveren die kinderen verder helpen.”

Kinderen hebben verschillende behoeftes. Ellen zegt: ‘Ik kan heel goed luisteren en mijn broer gaat graag iets doen, zoals sporten. Dus kun je maar beter ons beiden als hulp-volwassene hebben. Om bij de een gehoord te worden en bij de ander je lichamelijk te mogen uiten.’ Voor Ellen is het heel belangrijk dat ouders gaan begrijpen hoe ze dat netwerk van mensen om het kind heen leren vergroten. Anderen kunnen op andere manieren datgene bieden of ruimte bieden voor wat er nodig is bij een kind dat kampt met verlies.

Praktisch

Ik mocht het Doorleefboek digitaal al inkijken en wat mij opviel naast de kleurrijke tekeningen, is dat er duidelijk uitleg is over ‘Wat’ en ‘Hoe’. Een kind helpen is heel fijn als je precies weet hoe je dit moet doen. In het Meeleefboek wordt dit praktisch en helder uitgelegd. Ellen knikt ter bevestiging. Ze wilde de achtergrondinformatie heel duidelijk en praktisch wegzetten. In het Meeleefboek voor de hulp-volwassene had ze zoiets kunnen zeggen als: kinderen doorlopen verschillende fases. Voor een volwassene die weinig over rouw weet is dit nog steeds onduidelijk. Welke fases komen dan wanneer en hoe? Dat is nog altijd een lastig iets. Daarom koos Ellen ervoor om het boek op een zeer praktische manier te schrijven, zodat de hulp-volwassene er meteen mee aan de slag kan.

Getest

De werking van het Doorleefboek is ook werkelijk getest; een aantal kinderen van verschillende leeftijden hebben, samen met een hulp-volwassene (opa’s, oma’s, buren, tantes en ouders) gewerkt met het Doorleefboek en de opdrachten gedaan. Ellen kwam er zo bijvoorbeeld achter dat de ruimtes voor eigen tekstinvulling redelijk groot moesten zijn. Jonge kinderen schrijven vrij groot. De reacties waren allen zeer positief. De tips en opdrachten gaven de hulp-volwassene goede handvatten om met het kind aan de slag te gaan.

Ellen vond dat de hulp-volwassenen en ouders lef hadden om met het Meeleefboek te werken. “Hoezo lef?”, wilde ik weten. –“ In onze opvoeding of maatschappij zijn allerlei regels, maar ook mythes over rouw aanwezig. Er is lef voor nodig om deze los te laten. Om open te staan voor wat je kind nodig heeft. Dat is waar het in het Doorleefboek om draait.”

“Wat is dan volgens jou het belangrijkste?”, vroeg ik haar. “Een tweede thuisplek. Voor mij vroeger was dat waar ik niet dat meisje was met die dooie moeder, maar gewoon waar ik mezelf mocht zijn. Daar wist ik de plek van de snoep-pot te vinden.”

Verwachtingen rondom rouw

Als er iets heftigs met je is gebeurd dan word je direct ‘gelabeld’. Ellen werd vroeger gezien als ‘het meisje met die dooie moeder’. Mensen gaan er vanuit dat je wel zal huilen, of dat je niet vrolijk zult zijn. Deze verwachtingen maken het voor een kind moeilijk om zich ongeremd te gedragen.

Tegelijkertijd zijn er ook een heel aantal emoties die mensen dan weer niet verwachten bij rouw, zoals schaamte en schuldgevoel. Ellen heeft specifiek aandacht besteed aan deze emoties in het boek. Jonge kinderen kunnen namelijk magisch denken. Ze denken dat ze invloed hebben op dingen waarvan wij als volwassenen weten dat dat niet kan. Als voorbeeld vertelt ze mij dat een kind een keer dacht; “papa is boos op mij, ik zou willen dat hij weg was”. En een paar maanden later is hij werkelijk weg om nooit meer terug te komen, want hij overlijdt. Dat is wel zo heftig! Want dit kind kan zomaar denken dat het zijn schuld was door die ene gedachte; dat papa weg moest. Niemand kan bedenken dat een kind dit ooit gedacht kan hebben en zich daar nu schuldig over voelt. Een kind deelt dit gevoel niet zomaar en leeft dan wel met een schuldgevoel.

Ik merkte dat Ellen nog veel meer te vertellen had over wat ze allemaal op touw wil zetten om dit pakket van twee boeken te promoten. Er komen lezingen, workshops, een reizende etalage, een expositie, ze bedacht al vingerpopjes die simpel te knutselen zijn. Kortom er is voor nu te veel om op te noemen. Kijk op www.doorleefboek.nl voor meer informatie of kijk hier voor een inzage-exemplaar van het Doorleefboek.

Ga liever aan de slag zodra de boeken te verkrijgen zijn om zelf te ervaren wat ze mogen betekenen in het land van kinderen en rouw. Of geef het cadeau aan mensen in situaties met kinderen en rouw.

Bestel Doorleefboek & Meeleefboek

De boeken zijn al te koop als pakket. Niet alleen voor ouders en hun kind(eren) maar vooral ook voor hulp-volwassenen.
Vanaf 18 september komt het uit in de boekhandel. Je bent voordeliger uit wanneer je ze al bestelt in de voorverkoop. Ga naar www.doorleefboek.nl.

Heb je wat aan deze informatie, of denk je dat het meer iets is voor een ander? Deel dit blog. Zo help je anderen op de hoogte brengen. Dank alvast. Reageren mag ook.