Barcelona door de ogen van de dood

Samen met 7 afscheidsfotografen was ik, Boukje, vol verwachting en bezochten we de stilste straten van Barcelona – op de begraafplaats van Montjuïc. Deze plek staat bekend om haar indrukwekkende culturele werken en monumentale graven. 

De zon scheen volop en zo tegen de berg was dit zeer aangenaam. We dwaalden uren langs graven, bewonderden talloze standbeelden en fotografeerden de culturele schoonheid en luisterden naar verhalen.

Op bordjes  kun je lezen wie de kunstenaars achter de bijzondere werken zijn. Architecten, beeldhouwers, ijzersmeden en glasbewerkers staan allemaal afzonderlijk genoemd. Het laat een intensieve samenwerking zien rond elk bouwwerk, wat rond 1900 normaal was.

De hoeveelheid bouwwerken, in combinatie met beelden van engelen, vond ik prachtig. Ik geniet van de kunststroming het Modernisme, dat een andere naam is voor Art Nouveau en waar ik zo van houd.

Ik zag ook de perfecte plek voor een groepsfoto – bij een neoklassiek tempelgraf, omringd door zuilen en een dramatisch treurende engel op een sarcofaag. Aan weerszijden trappen, dus het leek me niet kwetsend om daar gebruik van te maken.

Het graf dat de stad tekende

We hadden een gids, Onno, gehuurd om ons te begeleiden door de straten van deze begraafplaats. Een van de eerste graven waar hij over vertelde, was dat van de ontwerper van het uitgebreide stratenplan van Barcelona. Geen opvallend mooi graf, geen standaard zerk – maar een steen waarin zijn nalatenschap letterlijk zichtbaar was: een fragment van de stadskaart, in reliëf weergegeven.

Het stratenplan toonde hoe de stad als een perfect raster was ontworpen door stedenbouwkundige Ildefons Cerdà. We luisterden naar het verhaal over Cerdà’s sociale visie op woningbouw, en hoorden waarom de huizenblokken en kruispunten als achthoeken zijn gevormd.

Oversteken – rechtdoor lopen – is hier anders dan in elke andere stad, want je volgt de afgeknotte hoeken, in plaats van dat je recht oversteekt. (We zijn daardoor wel eens verkeerd gelopen…)

Door deze grafsteen ben ik, Boukje, de stad met andere ogen gaan bekijken. Want inderdaad: de straten van Eixample zijn breed, logisch opgebouwd en sommige woonblokken hebben nog de oorspronkelijke passages die Cerdà ook ooit bedacht heeft.

Heden mengen met verleden

Gids Onno verraste ons met AI-filmpjes waarin engelen bewogen en standbeelden tot leven leken te komen. Hij deelde niet alleen zijn kennis over de graven, maar wist ons ook te boeien met kunst uit het heden.

Zie hier twee van zijn verrassingen:

Onno vertelde dat deze begraafplaats werd aangelegd tijdens de grote verstedelijking van Barcelona, en pas in 1883 werd geopend – dus jonger is dan bijvoorbeeld de beroemde Père Lachaise in Parijs.

De begraafplaats is een stad op zich. Een plek waarin verhalen zijn vastgelegd in steen, marmer, ijzer en glas-in-loodkunst.

Genieten van de tour

De rondleiding ging langs monumentale pantheons, van mausolea tot torenhoge muren vol nissen en graven. Alles voelt als een eigen stad – met straten die doen denken aan het strakke stratenplan van Eixample.

Hier geen chaotische kronkels zoals in de oude wijken van Barcelona, maar een ordelijke rust, waarin we meer engelen zagen dan ooit tevoren. Het voelde sereen, alsof ze over ons waakten, terwijl we de vele zerken en decoratieve elementen vastlegden met onze camera’s.

Zie hier een mini serie van mijn hand: